Posts Tagged ‘Renggang Gula Kumepyur Pulut’

Buku ” KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA – Kearifan dan Kebajikan ” karya Iman Budhi Santosa – 2013 – (bagian 1 dari 4) – [ falsafah hidup orang Jawa ]


.

Iman Budi Santosa  ” KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA – Kearifan dan Kebajikan “  ;  Yogyakarta  ;  penerbit Dipta  ;  September 2013 = cetakan pertama (edisi baru)  ;  ISBN : 978-602-255-297-0  ;  240 halaman  ;  bahasa Indonesia.

Alamat Penerbit :

DIPTA,
Sampangan Gg. Perkutut no.325-B,
Jl. Wonosari, Baturetno,
Banguntapan, Yogyakarta.

Tel : (0274) 4353776, 7418727
Fax : (02740 4353776

Email : redaksi_divapress@yahoo.com
Blog : www.blogdivapress.com
Website : www.divapress-online.com

.

" KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA - Kearifan dan Kebajikan " karya Iman Budhi Santosa

” KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA – Kearifan dan Kebajikan ” karya Iman Budhi Santosa

.

.

" KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA - Kearifan dan Kebajikan " karya Iman Budhi Santosa

” KITAB NASIHAT HIDUP ORANG JAWA – Kearifan dan Kebajikan ” karya Iman Budhi Santosa

.
.

Iman Budhi Santosa menyatakan bahwa apabila disimak, kekuatan nilai pesan yang terkandung dalam peribahasa tradisional masih banyak yang relevan sebagai landasan sikap dan perilaku, serta pembentukan budi pekerti di era modern dan global. Semua itu dalam rangka mencegah terjadinya “erosi kepribadian bangsa”.

Pendekatan penyajian Iman Budhi Santosa menarik karena, pertama, sekaligus mengelompokkan peribahasa tadi dalam kelompok-kelompok sikap atau perilaku manusia sehari-hari. Kedua, uraiannya diawali dengan menerjemahkan kata,  atau rangkaian kata, ke dalam bahasa Indonesia. Dengan demikian memudahkan pembaca memahami kata maupun konteks dari peribahasa, serta memahami harapan dari peribahasa terkait dengan sikap atau perilaku di kehidupan manusia.

Informasi isi buku ini disajikan dalam empat bagian berturutan.
.
.
1.       Etika dan Tata Krama Pergaulan.

Aja Ngomong Waton, Nanging Ngomonga Nganggo Waton.
aja ngomong waton (jangan asal berbicara), nanging ngomonga nganggo waton (tetapi, bicaralah dengan menggunakan patokan atau alasan yang jelas).

Aja Rumangsa Bisa, Nanging Bisa Rumangsa.
Ajining Dhiri Dumunung ing Lathi, Ajining Raga saka Busana.

Giri Lusi, Janma Tan Kena Ingina.
giri (gunung), lusi (cacing Tanah), janma (manusia), tan kena ingina (tidak boleh dihina)
Jangan gampang menghina orang yang tampak miskin / sederhana. Mungkin saja justru orang tersebut memiliki kemampuan setinggi gunung.

Manjing Ajur Ajer.
Ngono Ya Ngono, Ning Aja Ngono.
Tepa Slira.
Witing Tresna Jalaran saka Kulina.
Wong Jawa Nggone Semu, Sinamun ing Samudana, Sesadone Ingadu Manis.
.
.

2.       Hubungan Orang Tua dan Anak.

Anak Polah Bapa Kapradhah, Bapa Kesulah Anak Kapolah.
Cilik Diitik-itik, Bareng Gedhe Dipasang Benik.

Dikempit Kaya Wade, Dijuju Kaya Manuk.
dikempit kaya wade (dikempit seperti kain dagangan), dijuju kaya manuk (disuapi seperti [anak] burung.

Kacang Mangsa Ninggala Lanjaran.

Kencana Katon Wingka.
kencana (emas berlian), katon (tampak), wingka (pecahan gerabah).

Kebo Kabotan Sungu.
Kebo Nusu Gudel.

Lambe Satumang Kari Samerang.
lambe satumang (bibir setebal bibir tungku), kari semerang (tinggal se[tebal] batang padi)

Mikul Dhuwur Mendhem Jero.
Nandur Pari Jero.
.
.

3.       Hubungan Sosial, Kekerabatan, dan Gotong Royong.

Curiga Manjing Warangka, Warangka Manjing Curiga.
Dagang Tuna Andum Bathi.
Desa Mawa Cara, Negara Mawa Tata.
Dudu Sanak Dudu Kadang, Yen Mati Melu Kelangan.
Ing Ngarsa Sung Tuladha, ing Madya Mangun Karsa, Tut Wari Handayani.
Kaya Suruh, Lumah Kurebe Beda, Yen Gineget Padha Rasane.
Napihi Wong Kewudan.

Renggang Gula Kumepyur Pulut.
renggang (jarak yang renggang), gula (gula), kumepyur (mengkristal kecil-kecil atau lembut), pulut (getah yang lengket).
Erat sekali ; tidak terpisahkan.

Rukun Agawe Santosa, Crah Agawe Bubrah.
Sapa Luwih Ora Kena Muni Luweh.
Sepi ing Pamrih, Rame ing Gawe.
Susah Padha Susah, Seneng Padha Seneng, Eling Padha Eling, Pring Padha Pring.

Tega Larane Ora Tega Patine.
tega larane (tega sakitnya), ora tega patine (tidak tega atas kematiannya).
Gambaran eratnya ikatan persaudaraan di Jawa. Misal, meskipun antar saudara sering bertengkar namun kalau terjadi penderitaan mereka tetap akan saling menolong.

Tepung Ropoh Sambung Kalen.

.